مالیات یکی از شاخص‌های تاثیرگذار بر اقتصاد است. پرداخت مالیات از مهمترین عوامل رشد و توسعه جامعه محسوب می شود و موجب رونق اقتصادی، تحقق عدالت اجتماعی، افزایش خدمات و عمران و آبادانی کشور می شود و یکی از این درآمدهای پایدار در بیشتر جوامع و دولت‌ها در تامین بودجه و هزینه های عمومی محسوب می شود که به درآمد پاک معروف است. دولت در برنامه ششم بر کسب درآمد از محل اخذ مالیات تمرکز ویژه ای داشته و به نظر می رسد سعی دارد کمی از نفتی بودن بودجه کشور بکاهد.در خصوص این بخش از برنامه  ششم توسعه، نظر رضا پدیدار عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران را جویا شده ایم که در ادامه می خوانید.

مهندس پدیدار ضمن اشاره به اهمیت مالیات در چرخه اقتصادی کشور، یکی از عمده دلایل توجه ویژه دولت به مالیات در برنامه ششم توسعه را  محدودیت در تامین منابع مالی دانست و گفت: با توجه به نوسانات قیمت نفت دولت سعی دارد سبد درآمدی خودش را تقویت کند و مهمترین منبع برای تامین این هدف اخذ مالیات است. این اقدام دولت جنبه جلوگیری از فرار مالیاتی  و نیز سر و سامان دادن به وضعیت مالیات در کشور را نیز به همراه دارد.

وی به قدمت 5 هزار ساله اخذ مالیات در ایران اشاره کرد و گفت: مالیات تعریف مشخص خودش را دارد که یا باید مستقیما از دارایی یا از درآمد افراد اخذ شود و صرف تامین مخارج عمومی کشور بشود. سوالی که اینجا مطرح می شود این است که آیا ما مالیات را بعنوان یک ابزار توسعه ای می بینیم با ابزاری برای اداره دولت؟

پدیدار گفت: وقتی دولت مالیات را بعنوان ابزار کسب درآمد برای اداره امور جاری و حفظ وضعیت موجود تلقی کند پسندیده نیست و بازخورد آن از طرف مالیات دهندگان یک علامت سوال است. اما اگر مالیات بعنوان ابزار توسعه استفاده و در این باره فرهنگسازی شود مشارکت مردم در این امر افزایش یافته و روند توسعه کشور سرعت بیشتری می گیرد. بر این اساس شناسایی فردی و گروهی افراد و فعالیتی که انجام می دهند باعث تصحیح رفتارهای غلط و افزایش رغبت برای مشارکت مردم در امور مالیاتی است.

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: تصمیم دولت مبنی بر افزایش مالیات در گرو این است که روشی در پیش بگیرد که مردم با مالیات خو بگیرند. چون در حال حاضر مردم نمی دانند این پول در کجا خرج می شود. به گفته وی در همه جای دنیا مردم پذیرفته اند که مالیات صرفا در اداره امور خودشان خرج می شود. میانگین مالیات در دنیا 37-25 درصد است که بصورت شفاف محل هزینه شدن آن به اطلاع مردم می رسد.

وی افزود: اگر برنامه مالیاتی ابزار توسعه به حساب بیاید، مردم در پرداخت آن مشارکت می کنند. فاصله بین دولت و مردم باید به قدری شفاف و اندک باشد که مردم پرداخت مالیات را خدمت تلقی کنند. به گفته وی طرف مالیاتی یا مامور ممیزی در ایران با مالیات دهنده جوری رفتار می کند که انگیزه ارائه داوطلبانه اطلاعات را از فرد سلب می کند بنابراین باید رابطه ها در اخذ مالیات بر مبنای اعتماد دو طرفه باشد.

پدیدار عدم مشارکت بخش خصوصی در تدوین مقررات مالی و مالیاتی کشور را موجب گارد گرفتن بخش خصوصی دانست و گفت: دولت باید بخش خصوصی را در سیاست گزاری های خود دخیل بداند و در تصمیم گیریها نظرسنجی کند، در غیر اینصورت بخش خصوصی با آن مقابله خواهد کرد و همکاری نشان نخواهد داد چرا که از جزییات اهداف طرح ها بی خبر است.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خوداظهاری را شیوه ای مناسب در همه جای دنیا خواند و گفت: دولت باید با رعایت اصل اعتماد، خوداظهاری را در مالیات محترم بشمارد و در جلب اعتماد مردم تلاش کند. بی توجهی به مقوله مالیات در کشور یکی از عوامل اصلی ایجاد انسداد در توسعه یافتگی اقتصادی و اجتماعی کشور است.

پدیدار اتکای بیش از اندازه به درآمد بخش خصوصی را بی نتیجه خواند و افزود: چون بخش خصوصی در سبد مدیریتی کشور سهم اندک، حدود 16 درصدی دارد، این بخش نمی تواند انتظارات بودجه ای مملکت را تامین کند. چون 40 درصد از اقتصاد کشور در دست دولت، 21 درصد  در دست صندوق های بازنشستگی، 23 درصد شرکت های خصولتی که بند نافشان به دولت وصل است و 16 درصد بخش خصوصی است که عملا تحت فشار قرار می گیرد.

وی بحث مالیات را در صورتی موفقیت آمیز ارزیابی کرد که اولا دولت تصدی گری اش را در فعالیت های اقتصادی کم کند، دوم آن را واقعا به بخش خصوصی واگذار کند و بعد اقدام به اخذ مالیات کند. در غیر اینصورت بخش خصوصی یا متوقف می شود یا به شدت آسیب می بیند و اعتماد بخش خصوصی و دولت از بین می رود.

پدیدار در پایان خاطر نشان کرد: چاره ای جز جلب اعتماد، فرهنگ سازی، مشارکت عمومی،قانون مداری و رعایت حقوق شهروندی نسبت به مالیات پرداختی مردم نیست. افراد حقیقی و حقوقی باید مورد حمایت قرار بگیرند تا درآمد سرانه مردم افزایش پیدا کند و به دنبال آن افزایش درآمد مالیاتی را شاهد باشیم.